Sytuacja dzieci, których rodzice się rozwiedli, jest nieraz bardzo skomplikowana. W prawie istnieje wiele regulacji dotyczących życia samego dziecka, które nieraz mają na nie niestety negatywny wpływ. Do niedawna tak właśnie wyglądała kwestia regulacji dotyczących kontaktów rodzica z dzieckiem. Wzbudzała ona wiele kontrowersji i nie była należycie przestrzegana, co wiązało się z niezbyt sprawiedliwymi konsekwencjami. Co się zmieniło, jaka jest obecnie kara za utrudnianie kontaktów z dzieckiem i o jakim stanie rzeczy zadecydował Trybunał Konstytucyjny?
Jak wcześniej karano za utrudnianie kontaktów z dzieckiem?
Do czerwca 2022 roku w Kodeksie Postępowania Cywilnego obowiązywał przepis mówiący, że jeśli rodzic, z którym przebywa dziecko, nie wykonuje obowiązków lub nie przestrzega przyjętych wcześniej zasad dotyczących kontaktów drugiego rodzica z dzieckiem, podlega wówczas karze pieniężnej na rzecz osoby uprawnionej do kontaktu.
Podczas decyzji podejmowanych przez sąd w tych sprawach opierano się wówczas jedynie na słowie rodzica ubiegającego się o kontakt i na ilości spotkań z dzieckiem. Zazwyczaj nie brano pod uwagę zdania drugiego rodzica czy nawet samego dziecka, gdyż rodzic ubiegający się o kontakt miał do tego prawo niezależnie od sytuacji. Na szczęście tę niesprawiedliwość postanowiono zmienić.
Co się zmieniło? Wyrok TK
Surowe kary za utrudnianie kontaktów z dzieckiem pozostały, gdyż rodzic zgłaszający taką sytuację dalej może domagać się zapłaty określonej kwoty, natomiast same okoliczności sprawy są inne. Trybunał Konstytucyjny orzekł, że wcześniejsze przepisy Kodeksu były niezgodne z Konstytucją, dlatego wprowadził pewne regulacje. Mówią one o tym, że rodzic nie może domagać się kary, jeśli utrudnianie kontaktów przez drugiego rodzica jest powodowane decyzją dziecka. Istnieje oczywiście warunek, że nikt w żaden sposób nie może wpłynąć na decyzję malucha, jednak ta regulacja skutecznie chroni dziecko w wypadku, gdy zwyczajnie nie wyraża ono chęci na kontakt z rodzicem.
Dlaczego Trybunał wprowadził zmiany?
Niezgodność z Konstytucją leży przede wszystkim w kwestii poszanowania odrębności i indywidualności jednostki. W sprawach rodzinnych najważniejsze jest dobro dziecka, a we wcześniejszych przepisach lekceważono prawo do wychowywania dzieci zgodnie z ich własnymi przekonaniami i bez wprowadzania przymusów (w tym wypadku przymusów spotkań z rodzicem). Dlatego też wprowadzono regulację, by dzieci mogły same decydować o tym, z którym rodzicem chcą spędzać czas.
Czy zmieniony przepis jest ostateczny?
Decyzja o wprowadzeniu regulacji zapadła większością głosów, dlatego też regulacje nie podlegają zmianie, aczkolwiek sam przepis wymaga jeszcze wielu zmian. Ponadto w ogólnym rozumieniu tych zasad to matka jest najczęściej rodzicem, z którym dziecko zostaje po rozwodzie i to ona jest pozywana przez ojca, któremu nieraz zabrania się kontaktów z różnych przyczyn. W tej sytuacji matki mają niestety dużo trudniejszą sytuację obrony, gdyż z psychologicznego punktu widzenia mogą mieć spory wpływ na decyzje dziecka w pierwszych latach życia.
Kwestie te są w dalszym ciągu rozstrzygane i możliwe, że w najbliższej przyszłości również one ulegną zmianie na lepsze. Jak można zauważyć, prawne regulacje dotyczące postępowania po rozwodzie rodziców nieraz bardzo utrudniają całą sytuację. Na szczęście decyzja Trybunału Konstytucyjnego już w jakimś stopniu działa nad zmianą tych przepisów, pamiętając, że przy tym wszystkim to dobro dziecka jest najważniejsze. W razie wątpliwości, zachęcamy do kontaktu z naszą kancelarią, specjalizującą się w prawie rodzinnym w Szczecinie. Pomagamy w sprawach dotyczących sprawowania władzy rodzicielskiej, reprezentując zainteresowanych przed sądem oraz udzielając porad prawnych.